Wyjazd dotyczył wspólnej ewaluacji realizowanego projektu współpracy „Marka turystyczna – sieć ekomuzea”. W ewaluacji brali udział przedstawiciele Stowarzyszenia Lider Pojezierza, Stowarzyszenia Wiejska Inicjatywa Rozwoju oraz LGD Zielone Światło, LGD Zielona Dolina Odry i Warty z woj. Lubuskiego i LGD „Leśna Kraina Górnego Śląska”, … właśnie z województwa Śląskiego. Głównym celem wyjazdu było podsumowanie działań w realizacji operacji „Marka Turystyczna – Sieć Ekomuzea” z partnerami z Rumunii.
Temat perspektywy w nowym okresie programowania 2022-2027 w zakresie zrównoważonego rozwoju to kolejne wspólne prace partnerów. Ponieważ współpraca partnerów była niezwykle ciekawa i sporo ciekawych inicjatyw „urodziło” się w trakcie wspólnych rozmów, warsztatów i szkoleń partnerzy postanowili rozszerzyć swoją współpracę o kolejnych partnerów Rumuńskich i LGD z obszaru Pomorza Zachodniego. Efektem było podpisanie porozumienia o współpracy pomiędzy Federacją i 3 LGD z Rumunii. Jedna z wartości dodanych projektu.
Odwiedziliśmy trzy lokalne grupy działania:
- GAL Tara Gugulaniolor w Timisoara, gdzie oprócz rozmów zobaczyliśmy budowę kompleksu edukacyjnego dla dzieci z rodzin potrzebujących, zabudowania odrestaurowanego browaru z lokalnym piwem oraz centrum innowacji dla przedsiębiorczości związanej z naturą „WeWilder Campus”, gdzie prowadzone są projekty ochrony przyrody, w tym populacji żubrów (miejscowość Aremis); projekty współfinansowane ze środków UE.
- GAL Tara Secaselor Alba – Sibiu, gdzie spotkaliśmy się z burmistrzem gminy Pauca i przedstawicielami lokalnej grupy działania. Obejrzeliśmy siedzibę gminy i lokalną szkołę. Jak podkreślił burmistrz, jest to teren mniej uprzemysłowiony, bardzo ubogi, ale dzięki funduszom unijnym mający możliwość rozwoju. Podstawą gospodarki jest rolnictwo w tym hodowla owiec.
- GAL Bukovina, gdzie spotkaliśmy się z burmistrz Campulung Moldowenesc oraz przedstawicielami LGD. Jest to obszar górski Bukowiny Południowej.
W każdym miejscu trwały rozmowy podsumowujące lub prezentujące projekt „Marka Turystyczna – Sieć Ekomuzeów”, gdzie ze strony polskiej Ireneusz Kostka przedstawił wypracowane w projekcie nasze pakiety turystyczne. Strony rumuńskie prezentowały swoje działania w ramach operacji i pomysły jak kontynuować rozpoczętą współpracę.
Omówione zostały zasady dalszej współpracy w oparciu o wspólne projekty, poprzedzone diagnozą potrzeb, które koncentrowały się będą wokół tematyki energii odnawialnej i możliwości jej wykorzystania w małych miejscowościach, wsparcia mieszkańców w przezwyciężeniu ubóstwa energetycznego, działań w zakresie pszczelarstwa i produktów pszczelich i w ogóle pszczół – jako nośnika życia i czystości natury, nieprzetworzonej żywności, powrotu do naturalnego sposobu życia - wedle cytatu gdzieś zasłyszanego „nie będzie pszczół, nie będzie nas”. W trakcie rozmów omówione zostały propozycje projektów wymiany dla młodzieży oraz wymiany kulturowej. Ustalono przyjazd do Polski przedstawicieli lokalnych grup działania z Rumunii na wiosnę przyszłego roku. Istotne były rozmowy dotyczące finansowania działań oraz możliwości pozyskania funduszy z różnych źródeł.
Efektem rozmów było, jak wspomnieliśmy powyżej podpisanie porozumień o współpracy polsko-rumuńskiej nie tylko w zakresie lokalnych grup działania. Spotkaliśmy zupełnie przypadkiem przedstawicieli zespołu folklorystycznego z Bukowiny. Bardzo otwartego na współpracę w tej dziedzinie swojej działalności. Ponieważ uczestniczył z nami jeden z organizatorów Pyrzyckich Spotkań Folklorystycznych i naczelny Pulsu Powiatu Pyrzyckiego Ryszard Tański temat rozwinął się u źródła – to kolejna wartość dodana projektu. Umowę podpisaliśmy jako Federacji LGD Pomorza Zachodniego. Tłumaczem podczas rozmów i przewodnikiem odwiedzanych miejsc był mieszkaniec Barlinka urodzony w Rumunii Viorel Trif - tłumacz i świetny organizator.
Poza ważnymi rozmowami o współpracy mieliśmy możliwość zwiedzenia ciekawych miejsc w trakcie naszego objazdu: obejrzeliśmy secesyjne centrum Starego Miasta Timisoary, w miejscowości Sibiu spacerowaliśmy między straganami jarmarku świątecznego, w Campulung Moldowenesc odwiedziliśmy Muzeum Drewna i lokalnej historii a udając się w drogę powrotną ku granicy z Węgrami późnym popołudniem podziwialiśmy „Wesoły Cmentarz” znajdujący się we wsi Săpânţa, w okręgu Marmarosz, niedaleko granicy z Ukrainą. Pomysłodawcą i twórcą pierwszych „wesołych” nagrobków był miejscowy cieśla – Stan Ion Pătraş, który zaczął rzeźbić je w takiej formie w 1935 r. Dzieło kontynuuje jego następca – Dumitru Pop Tincu. O rysunku i tekście, który pojawi się na nagrobku decyduje rzeźbiarz, ale wcześniej stara się on skonsultować z rodziną, by treść jak najlepiej charakteryzowała zmarłego. O wyjątkowości miejsca świadczy fakt, że w 1999 roku Wesoły Cmentarz w Săpânţa został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nieodzowne na terenie Rumunii były posiłki z tradycyjnymi potrawami połączone z pięknem przyrody. Drogi w Rumunii są dobre nierzadko lepsze niż w naszym kraju. A miejscowe serpentyny w górach z widokami na szczyty gór zapierały dech w piersiach.
Zadanie realizowane było w ramach międzynarodowego projektu współpracy pn. „Marka turystyczna - sieć Ekomuzea”, w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań z zakresie współpracy z lokalną grupą działania” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Tekst wspólny Teresa Furman i Ireneusz Kostka
Fot. Agnieszka Piotrowska